Artikel: een schonere rivier begint met een Maas in de wet

De Maas voorziet meer dan een half miljoen huishoudens en bedrijven van schoon drinkwater. Tenminste, meestal. In 2019 kon het Maaswater twee maanden lang niet gebruikt worden voor drinkwater, vanwege vervuiling met landbouwgif. Er zijn toen geen juridische stappen tegen de vervuiler ondernomen, simpelweg omdat dit niet kon, zegt expert in milieurecht Jessica den Outer: de Maas is geen rechtspersoon.

Niemand hoeft zich nu verantwoordelijk te voelen voor de vervuiling van de rivier. Er zijn wel allerlei natuur- en milieurechten, maar die zijn geschreven vanuit het perspectief van de mens en bieden onvoldoende bescherming. Den Outer, die werkt voor de VN, bedacht het plan om zich sterk te maken voor rechten voor de natuur, om te beginnen bij de Maas. „Als mensen en bedrijven rechten hebben, waarom de Maas dan niet?

50.000
Woensdag is de stichting Maas Cleanup een petitie begonnen om de rechten van de rivier te verankeren in de wet. De organisatie wil 50.000 handtekeningen ophalen om het onderwerp op de politieke agenda te krijgen, en om te laten onderzoeken hoe de fundamentele rechten van de Maas verankerd kunnen worden.

Aan de petitie ‘Maas in de Wet’ is een stevige voorbereiding voorafgegaan, waaraan trainees en Nina Rijsterborgh van Boels Zanders Advocaten hebben meegewerkt. Als de Maas de status van rechtspersoon krijgt toegekend, kan een vertegenwoordiger namens de rivier opkomen voor haar recht om vrij van afval te stromen. Dat kan ook als een bedrijf een lozingsvergunning aanvraagt. Vaak wordt die vergunning nu gemakkelijk verleend, omdat economische belangen zwaar wegen. Als de Maas in de wet staat, kan de vertegenwoordiger van de rivier ervoor zorgen dat bij de vergunningverlening de ecologische belangen worden meegewogen.

Het idee van de Maas in de wet is overigens niet uniek. Wereldwijd erkennen steeds meer landen de rechten van de natuur. In Nieuw-Zeeland is de Whanganui-rivier erkend als rechtspersoon. Daar vertegenwoordigt een voogd de belangen van de rivier. Ook in Colombia, Bangladesh en Ecuador hebben de rivieren rechten gekregen. Maas Cleanup hoopt dat na Nederland ook Frankrijk en België overgaan tot een beter bescherming van de Maas. Het verzamelen van handtekeningen is woensdag begonnen in Maastricht op Plein 1992.

Artikel: Peter Bruijns voor de Limburger
Fotografie: Jonathan Vos