Dat de petitie ‘Maas in de wet’ op 29 maart 2022 wordt overhandigd aan een delegatie van de Tweede Kamer is te danken aan de juristen Jessica den Outer en Nina Rijsterborgh. De overhandiging markeert een mijlpaal na bijna twee jaar denk- en spitwerk.
Nina: ‘Het was een lang en intensief traject, maar ook een leuk traject, we hebben veel inspirerende mensen leren kennen.’ Jessica: ‘Het idee voor Maas in de Wet is in 2020 ontstaan en sindsdien hebben we er hard aan gewerkt. We doen dit omdat we hart voor de zaak hebben.’
Jessica: ‘Hoe krijg je de Maas in Nederland op de politieke agenda en kunnen we de Maas als rechtspersoon erkennen, dat was de vraag van de Maas Cleanup nadat ze mij in de uitzending van Humberto Tan hadden gezien. De kennis en ervaringen van landen over de hele wereld die rechten voor rivieren erkennen hebben we meegenomen naar de Nederlandse situatie en dat alles is afgestemd met onze achterban en met medestanders.’
Nina: ‘Dus we zijn begonnen met brainstormen. Welke kant ga je op? Kies je voor een burgerinitiatief of voor een petitie? Wij kozen voor de petitie want daar heb je geen strakke vormvereisten zoals bij een burgerinitiatief. En als het lukt om van de Maas een rechtspersoonlijkheid te maken, wat betekent dat dan? Je wil natuurlijk de haken en ogen kennen.’
Ingekookt tot de essentie vraagt de petitie aan de politiek om Maas-actie nu. Want de bestaande wetgeving biedt de natuur onvoldoende bescherming. Zie de populariteit van geitenpaadjes in de stikstof-aanpak en de onthutsende score tot dusver op de doelen van de Kaderrichtlijn Water uit 2000.
Aan de Tweede Kamer daarom de vraag om te onderzoeken of en op welke wijze de Maas rechtspersoonlijkheid kan krijgen. Nina: ‘Je ziet dat het economisch belang vaker prevaleert. Dat belang moeten we zeker niet uitvlakken. Maar we moeten nu proberen om meer een balans te vinden tussen economie en ecologie.’
Is de Maas eenmaal ‘van zichzelf’ dan kan een voogd het (ecologische) belang van de rivier bewaken. De logische vraag is dan: Wie wordt de voogd? Huub Waterval, initiatiefnemer van de beweging, gaf het antwoord al: ‘Laat de Maas Cleanup dat maar zijn.’
Jessica over de voogdij-vraag: ‘Ik zou zeggen: laten we vooral kijken naar de internationale voorbeelden die er al zijn. Je ziet dat het werkt in Nieuw-Zeeland, Ecuador, ook in meerdere vormen. Het zou mooi zijn als de voogd straks in Nederland namens de Maas mee kan doen aan inspraak, de dialoog aan kan gaan. Dat je vóór een besluit aan tafel zit om de belangen van de Maas te behartigen. Want als je rechtspersoonlijkheid hebt, kun je wel procederen namens de Maas, maar dat is pas achteraf en is het kwaad vaak al geschied en ook niet de boodschap van Rechten voor de Natuur.’
De grondleggers van de petitie hopen dat de nationale politiek de oproep tot actie aanneemt en een vuurtje aansteekt. Nina: ‘Wij hebben ons voor deze petitie beperkt tot de Maas in Nederland. Je moet ergens beginnen en elke begrenzing is moeilijk. Maar we zien deze actie als een ‘pilot’. Er is al interesse in België en Frankrijk. In Europa is er nu nog geen rivier met rechtspersoonlijkheid, ik hoop dat Nederland hierin voorop kan lopen.’
Artikel: Harry Lindelauf
Fotografie: Jonathan Vos
Niemand voelt zich verantwoordelijk voor het afval in mijn achtertuin. En dat wil ik veranderen door mijn rechten wettelijk vast te leggen. Doe je mee? Teken dan mijn petitie.
Wereldwijd zijn er al meerdere rivieren geregistreerd als rechtspersoon. En ook in ons land zijn er tal van initiatieven om wateren en natuur juridische rechten te geven. Kun je dan ook door de Maas voor de rechter worden gedaagd?
"Ik ben speciaal gekomen om een steentje bij te dragen", zegt een man uit Wijchen. In zijn ene hand heeft hij een prikstok, in de ander een vuilniszak. Sinds 09.45 uur probeert hij zoveel mogelijk vuil te verzamelen.
Van multinational DSM tot hotel- en restaurantbedrijf Oostwegel, het bedrijfsleven in Limburg slaat de handen ineen om het zwerfafval te verwijderen uit de Maas.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf up-to-date
over onze acties en ons netwerk
